Yaz aylarının gelip çatmasıyla birlikte, güneş kremleri, tatil öncesi alışveriş listelerinin en başında kendine yer bulmaya başladı. Fakat kimya mühendisi olmayan ve sadece plajlarda biraz serinleyip güneşlenmek ve zorlu kış aylarının yorgunluğunu üzerinden atmak isteyen pek çoklarımız için güneş kremi alışverişi, hakkında pek çok bilinmeyen bulunan, zorlu ve kafa karıştırıcı bir süreç olabiliyor.
SPF Nedir, Güneş Kremi Faktörleri Ne Anlama Geliyor, UVA-UVB Nedir, gibi sorular cevap bulunmadığı takdirde doğru güneş kremi seçimini yapmanızı engelleyerek güneş yanıklarıyla son bulacak korkunç bir yaz macerasının kapılarını aralayabiliyor.
Ama korkmanıza hiç gerek yok!
M Reçete olarak her zaman yanınızdayız!
Bu yazımızda sizler için, Güneş Kremi SPF Nedir, SPF Krem Nedir, Güneş Kremi 50 Faktör Nedir, Güneş Kremi 50 Faktör mü 30 Faktör mü Olmalı, Güneş Kremi Kaç Saat Etkili gibi güneş kremleri hakkında en çok merak edilen soruların cevaplarına ışık tutarak güneş kremi alırken dikkat edilmesi gereken noktaları ayrıntılarıyla inceliyoruz.
SPF Nedir?
Güneş kremi alışverişi yaparken güneş yağı kutusunun üzerindeki sayılara dikkat etmişsinizdir. 35, 50, 100 gibi farklı değerlere sahip bu sayıları genelde güneş kremi faktörü olarak biliriz. Fakat bu tam olarak doğru bir tanım değildir. Aslında kutunun üzerinde yazan sayılar, güneş koruma faktörü olarak da bilinen SPF değerleridir.
İngilizce uzatmasıyla Sun Protection Factor, Türkçesiyle Güneş Koruma Faktörü olarak bilinen SPF Nedir sorusuna cevap olarak, cilt kanseri ve güneş yanığına yakalanma tehlikesini artıran UVB ışınlarına veya güneş miktarına karşı cildin korunma oranıdır, cevabını verebiliriz.
Genelde güneş koruma faktörlerinin, cilde zamana bağlı bir koruma sağladığı düşünülür. Fakat bunun pek doğru olduğu söylenemez. SPF'nin maruz kalınan zararlı güneş ışınlarına karşı sunduğu koruma oranı daha çok miktara bağlıdır. Karışık geldiyse bir örnek üzerinden hemen açıklayabiliriz.
Pek çoğumuz, normalde on dakikada yanıyorsak, 15 Faktör Güneş Kreminin güneş yanığına uğrama süremizi 15 kat uzattığını, yani 15 Faktör Güneş Kremi kullanımı ardından 150 dakikada yanacağımızı düşünürüz. Bu bakış açısının temelinde güneş koruyucu faktörünün zamana bağlı olarak bizi koruduğunu düşünmemiz yatar.
Ama aslında en başta da söylediğimiz gibi güneş koruma faktörü zamana değil, miktara bağlı olarak bir güneş koruması sağlar. Bu miktar UVB miktarıdır ve UVB miktarı çeşitli durumlara göre değişebilmektedir. Güneş kremlerinin koruma miktarını etkileyen 3 faktör şu şekilde sıralanabilir:
- Günün Hangi Saati Olduğu
- Sürülen Krem Miktarı
- Cilt Tipi
- Coğrafi Konum
Günün Hangi Saati
Öğlen güneşlenmeniz halinde daha yoğun güneş ışığına maruz kalacağınızdan, sabah güneşlenen bir insana göre güneş kreminin size sunacağı koruma miktarı azalacaktır.
Örneğin öğlenleyin saat 12:00'da güneşlenen bir insan, sabah 09:00'da güneşlenen bir insana göre çok daha yoğun güneş ışığına maruz kalacaktır. Dolayısıyla 30 Faktör Güneş Kremi kullanıyorsanız, etkisi öğlen daha hızlı geçecek, sabahsa daha uzun sürecektir. Buradan da anlaşılabileceği üzere güneş koruma kremleri zamansal olarak net bir koruma sağlamaz.
Sürülen Krem Miktarı
Genel olarak güneş losyonlarını vücudunuzun santimetre karesine 2mg düşecek şekilde uygulamanız gerekir. Bu da ortalama olarak vücudunuzun bütünü için 28 gramlık bir miktara denk düşmektedir. Dolayısıyla vücuda sürülmesi gereken ideal güneş kremi miktarı 2mg/cm² veya tüm vücut için 28 gramdır.
Vücudunuza sürdüğünüz güneş losyonu miktarı arttıkça güneş koruyucu kremin sunduğu koruma miktarı da artacaktır. İdeal oranın yarısı miktarda güneş kremi sürmeniz halinde, güneş koruyucu sizi normalde koruduğunun ancak çeyreği kadar koruyacaktır.
Cilt Tipi
Cilt tipiniz ve dolayısıyla cilt renginiz, güneş koruyucuların sizi ne kadar koruyacağı üzerinde doğrudan etkilidir. Açık tenli birisi daha çabuk yanar ve zararlı güneş ışınlarından daha fazla etkilenirken, koyu tenli insanların yanma süreleri daha uzundur ve zararlı güneş ışınlarından o kadar etkilenmezler.
Dolayısıyla doğru güneş kremi seçimini yaparken cilt renginizi dikkate almanızda ve açık tenliyseniz yüksek faktör güneş kremi seçerken, koyu tenliyseniz daha düşük faktör güneş kremlerini tercih etmenizde fayda vardır.
Coğrafi Konum
Coğrafi konumunuzun, bulunduğunuz rakımın ve hava koşullarının da güneş kremlerinin sizi ne kadar koruyacağı üzerinde doğrudan etkisi vardır.
Bulutsuz bir havada daha yüksek faktörlü bir güneş kreminden yana tercihinizi kullanmanız gerekirken, bulutlu bir havada, bulutlar güneş ışınlarını kıracağından, daha düşük faktörlü güneş kremlerini tercih etmenizde sorun olmayacaktır.
Aynı zamanda bulunduğunuz ülke de güneş yağlarının sizi ne kadar koruyacağını etkiler. Türkiye'de kullandığınız bir 30 SPF Güneş Kremiyle, Norveç'te kullanacağınız 30 SPF Güneş Kreminin sizi koruma oranı aynı olmayacaktır. Bunun sebebi Dünya'nın şekli dolayısıyla güneş ışınlarının yere düşme oranlarının değişmesidir.
Benzer bir şekilde dağcılık yapan veya bir dağ evi bulunan birinin, bulutsuz bir havada kullanması gereken ideal güneş yağı miktarı, daha düşük rakımlı yerlerde yaşayan insanlardan daha fazladır. Rakım yükseldikçe 50 SPF Güneş Kremi gibi daha yüksek faktörlü güneş koruyucular tercih etmek gerekir.
30 SPF Nedir? Güneş Kremi 50 Faktör Ne Demek?
Güneş kremi faktörlerinin zamana bağlı olarak koruma sağlamadığını ve UVB miktarına bağlı olarak koruduğunu artık biliyorsunuz. Peki o zaman 30 SBF, 50 SBF gibi değerler tam olarak neye karşılık geliyor? Sizin de kafanızda 30 SPF Ne Demek, 50 Faktör Ne Demek, 50 SPF Nedir, 30 SPF Nedir gibi sorular varsa aşağıdaki değerlere bakmak kafanızdaki soru işaretlerini giderecektir.
- 15 SPF Güneş Kremi UVB Işınlarının %93'ünü Engeller
- 30 SPF Güneş Kremi UVB Işınlarının %96.7'sini Engeller
- 50 SPF Güneş Kremi UVB Işınlarının %98'ini Engeller
- 100 SPF Güneş Kremi UVB Işınlarının %99'unu Engeller
Yukarıdaki örneklerden de anlaşılabileceği üzere güneş koruyucuların sağladıkları güneşten korunma miktarları SPF değeriyle doğru orantılı bir şekilde artmaz. Dolayısıyla 100 Faktör Güneş Kremi kullanıyorsanız 50 Faktör Güneş Kremi kullanan birisine göre iki kat güneş koruması elde etmezsiniz. Hatta aranızdaki güneş koruması farkı sadece %1'lik bir farktır.
Kısacası SPF değeri, zararlı UVB ışınlarından korunma miktarınızı ifade eder ve her SPF değerinin UVB engelleme miktarı birbirinden farklıdır. Fakat SPF değeriyle UVB koruma miktarı doğru orantılı değildir.
Güneş Kremi Nasıl Seçilir?
Güneş kremi alırken dikkat edilmesi gerekenlerin başında cilt tipinize uygun güneş yağını seçtiğinizden emin olmak gelir. Eğer siz de, cilt tipime uygun hangi güneş kremini kullanmalıyım, diye soruyorsanız, aşağıdaki cilt tiplerine karşılık gelen güneş koruma faktörlerini not alabilir ve güneş kremi seçimi yaparken bu değerlere uygun düşen kremleri tercih edebilirsiniz.
- Kuru Ciltler: 30 SPF
- Hassas Ciltler: 50 SPF
- Yaşlılar: 50 SPF
Yukarıdaki örneklerden de anlaşılabileceği gibi, cilt tipi ne kadar hassassa o kadar yüksek faktörlü güneş losyonu tercih etmek gerekir. Her ne kadar SPF değeriyle güneş koruma miktarı doğru oran da artmasa da yüksek faktörlü güneş spreyi kullanmak size yine de en yüksek güneş korumasını sağlayacaktır.
Doktorların ve alan uzmanlarının 30 SPF Güneş Yağlarını önerdikleri ve 30 faktörü ideal koruma olarak tavsiye ettikleri unutulmamalıdır.
Güneş Kremi 30 Faktör Mü 50 Faktör Mü Seçilmeli?
Seçeceğiniz güneş kreminin 30 faktör mü 50 faktör mü olması gerektiğine karar verirken tatil için gideceğiniz lokasyona, cilt tipinize ve güneşleneceğiniz saate dikkat etmenizde fayda vardır. Doktorlar ideal güneş koruma faktörü olarak 30 faktörü önerseler de hassas cilt tipine sahip insanlar için veya açık tenliler için 50 faktör veya daha yüksek bir güneş kremi seçilmesinde fayda vardır. Yaşlıların da 50 faktör güneş losyonu kullanmaları uygun olacaktır.
Güneş kremleri, zararlı UVB ışınlarına karşı %100 koruma sağlayamasa da 100 faktör kremlerle birlikte %99'a varan bir koruma sağlayabilmektedir.
Güneş Kremi İçeriği Nasıl Olmalı?
Fiziksel güneş kremi ve kimyasal güneş kremi olmak üzere iki ana kategoriye ayrılabilecek güneş kremleri arasında tercihinizi yaparken güneş losyonunun yapımında kullanılan maddelere bakmanızda fayda vardır.
2019 yılında FDA tarafından fiziksel güneş kremlerinde kullanılmasının yararlı olduğu söylenmiş iki madde şu şekildedir:
- Titanyum Dioksit
- Çinko Oksit
Aynı yıl içerisinde fiziksel güneş kremlerinde kullanılmasının zararlı olabileceği belirtilmiş iki şüpheli madde ise şu şekildedir:
- Aminobenzoik Asit
- Trolamin Salisilat
Kimyasal güneş kremlerinde kullanılması için daha fazla araştırma yapılması gerektiği belirtilmiş bazı maddeler de vardır. Bu maddelerin zararlı olup olmadıkları bilinmemekle birlikte şüpheli sınıfına alınabilir. Kimyasal güneş kremlerinde zararlı olabilecek maddeler şu şekildedir:
- Avobenzon
- Sinoksat
- Dioksibenzen
- Ensulizol
- Homosalat
- Oktinoksat
- Oktisalat
- Oktokrilen
- Oksibenzen
- Meradimat
- Sulisobenzen
- Padimate O
Ayrıca, yapılan araştırmalarda, benzen içeren güneş kremlerine cildin uzun süreli olarak maruz kalmasının da tehlikeli olabileceği tespit edilmiştir. Sağlığınızı tehlikeye atmamak adına benzen içeren güneş kremlerinden uzak durabilir ve sadece titanyum dioksit ve trolamin salisilat içeren güneş yağlarına yönelebilirsiniz.
Güneş Kremi Ne Zaman Sürülmeli?
Güneş kremleri, güneşe maruz kalmadan 20 dakika önce sürülmelidir. Doktorların önerisi ışığında her 2 saatte bir yeniden uygulanmalı ve deniz veya havuza girildiğinde, aşırı terlendiğinde veya zorlu fiziksel aktiviteler yapıldığında bu süre aşağı çekilmelidir.
Makyaj rutininin bir parçası olarak güneş kremlerinden faydalanıldığında fiziksel güneş kremi kullanımı ve kimyasal güneş kremi kullanımı için 2 ayrı süreç olduğu unutulmamalıdır.
Fiziksel güneş kremleri, cildin en üst tabakasına yayılarak cildi UV ışınlarından koruduklarından, nemlendirici ve temizleyici gibi ürünlerden sonra, makyaj rutininin bitiş aşamasında kullanılmalıdırlar.
Kimyasal güneş kremlerininse, tam olarak etkilerini gösterebilmeleri adına cilt tarafından emilmeye ihtiyaçları olduğundan cilt arındırıcılarından sonra, fakat nemlendiriciden önce kullanılmalarında fayda vardır.
Her durumda, güneş koruyucu kremlerin cildi zararlı güneş ışınlarına karşı %100 koruyamayacağı unutulmamalı ve özellikle güneş ışınlarının dik bir şekilde geldiği öğle saatlerinde şapka takmak ve koruyucu giysi giymek gibi önlemler alınmalıdır.
SPF Nedir ve Güneş Kremleri Hakkında En Çok Sorulanlar
Güneş Kremi Kaç Saat Etkili?
Güneş kremlerinin etkisi, güneş koruma faktörü fark etmeksizin birkaç saat içerisinde geçmeye başlar. Dolayısıyla uzmanlar tarafından genelde 2 saatte bir güneş kreminin yeniden uygulanması önerilmektedir.
Güneş Kreminin İçinde Ne Olmamalı?
Fiziksel güneş kremlerinin içerisinde Aminobenzoik Asit ve Trolamin Salisilat gibi etkisi tam olarak kanıtlanmamış maddelerin bulunmamasına dikkat edilmelidir. Kimyasal güneş kremlerindeyse liste daha uzundur. Avobenzon, Sinoksat, Dioksibenzen, Ensulizol, Homosalat, Oktinoksat, Oktisalat, Oktokrilen, Oksibenzen, Meradimat, Sulisobenzen ve Padimat O gibi maddelerin kimyasal güneş yağları içerisinde bulunmamasına dikkat edilmemelidir.
Ayrıca genel olarak benzen içeren güneş kremlerinden uzak durmanızda da sağlığınız için fayda vardır.
SPF 30 Ne Demek?
30 SPF Nedir, sorusunun cevabı oldukça basittir. 30 SPF, güneş koruma faktörü değerini belirtir. Uzmanlar genellikle 30 SPF değerini ideal SPF değeri olarak önerirler.
50 SPF Nedir?
50 SPF Nedir sorusuna cevap olarak 50 Faktörlü Krem cevabı verilebilir. 50 SPF, uzmanlar tarafından önerilen 30 SPF değerinden daha fazladır ve özellikle hassas cilt tipine sahip kişiler için önerilmektedir.